📝 نفقه زن و فرزند؛ شرایط، نحوه مطالبه و رسیدگی قانونی

مقدمه
نفقه یکی از حقوق مالی است که در قانون ایران برای زن و فرزند پیش‌بینی شده است. آگاهی از قوانین مربوط به نفقه می‌تواند از بسیاری از اختلافات و مشکلات حقوقی جلوگیری کند. در این مقاله به شرایط و نحوه مطالبه نفقه برای زن و فرزند پرداخته خواهد شد.

🔹 ۱. نفقه زن چیست؟

نفقه به معنای تأمین نیازهای اساسی زن از جمله مسکن، پوشاک، غذا، درمان و سایر نیازهای معمولی است که برای زندگی شایسته او ضروری است. در قانون مدنی ایران، شوهر موظف به پرداخت نفقه همسر خود است، مگر اینکه زن در یکی از موارد خاص مانند نشوز (نافرمانی از شوهر) قرار داشته باشد.

🔹 ۲. شرایط پرداخت نفقه زن

• برای زن دائم: شوهر موظف به پرداخت نفقه است حتی اگر زن از شوهر خود جدا زندگی کند، مگر در شرایط خاصی مانند نشوز.
• برای زن موقت (متعه): پرداخت نفقه الزامی نیست، مگر اینکه در قرارداد ازدواج به آن اشاره شده باشد.
• برای زن یائسه یا زن در دوران بارداری: نفقه همچنان باید پرداخت شود.

🔹 ۳. نفقه فرزند چیست؟

نفقه فرزند به تأمین نیازهای زندگی فرزند از جمله خوراک، پوشاک، مسکن و تحصیل مربوط می‌شود. قانون ایران بر اساس مسئولیت پدر برای تأمین نفقه فرزند تأکید دارد، مگر اینکه پدر در شرایط خاصی از جمله زندانی بودن یا عدم توانایی مالی قرار داشته باشد.

🔹 ۴. شرایط پرداخت نفقه فرزند

• برای فرزند کمتر از ۱۸ سال: نفقه تا رسیدن به سن بلوغ باید توسط پدر تأمین شود.
• برای فرزند در حال تحصیل: تا زمانی که فرزند در حال تحصیل است و قادر به تأمین نیازهای خود نیست، پدر موظف به پرداخت نفقه خواهد بود.
• در صورت ناتوانی پدر: در صورتی که پدر قادر به پرداخت نفقه نباشد، ممکن است مسئولیت پرداخت نفقه به مادر یا دیگر اعضای خانواده منتقل شود.

🔹 ۵. نحوه مطالبه نفقه

اگر شوهر یا پدر از پرداخت نفقه خودداری کند، زن یا مادر می‌توانند از طریق مراجع قضائی اقدام کنند:

✅ ۱. مطالبه نفقه از طریق دادگاه

زن یا مادر می‌تواند با ارائه دادخواست مطالبه نفقه، درخواست پرداخت نفقه برای خود یا فرزند را از دادگاه بخواهد.

• مدارک مورد نیاز: درخواست کتبی، شناسنامه و مدارک اثباتی از جمله فاکتورهای هزینه‌ای برای تأمین نیازهای زن یا فرزند.

✅ ۲. اجرای حکم نفقه

پس از صدور حکم دادگاه، در صورت عدم پرداخت نفقه توسط شوهر یا پدر، می‌توان از اجرای احکام قضائی برای وصول نفقه اقدام کرد. این شامل توقیف اموال و حساب‌های بانکی فرد می‌شود.

🔹 ۶. جرم عدم پرداخت نفقه

عدم پرداخت نفقه طبق قانون ایران جرم است و ممکن است منجر به حبس تا یک سال برای فردی که از پرداخت نفقه خودداری می‌کند، شود.

🔚 جمع‌بندی

نفقه از حقوق قانونی زن و فرزند است که بر اساس شرایط و مقتضیات زندگی تعیین می‌شود. در صورت خودداری از پرداخت نفقه، قانون حمایت‌های لازم را در نظر گرفته است. در این راستا، مشاوره و اقدامات قانونی می‌تواند برای دریافت نفقه از طریق دادگاه کمک‌کننده باشد.